Tam Quan không chỉ có dừa

Dù sống ở sài Gòn cả chục năm rồi nhưng nhà tôi chỉ ăn mỗi nước mắm Tam Quan Bình Định. Đó là thứ nước mắm làm từ cá theo lối thủ công và đặc biệt là luôn nói không với hóa chất và các chất bảo quản độc hại.

Nói nước mắm phải làm từ cá nghe có vẻ buồn cười và vô duyên chả khác gì nói đàn bà phải là phụ nữ. Nhưng bởi trên thực tế thị trường VN và cả trên TV đang tràn ngập một loại nước mắm có tên là NN không làm từ cá, đó là nước mắm hóa chất với hương liệu pha chế cho giông giống nước mắm. Nó tung hô là đệ nhất nước mắm nhưng 1 lít NN bán trong siêu thị chỉ 2-3 chục ngàn đồng. Trong lúc 1 lít nước mắm truyền thống có giá gấp 3-4 lần như thế trở lên, thậm chí hàng trăm ngàn 1 lít. Phải thôi. Cái thứ dùng máy móc sản xuất ra hàng loạt như NN mà so với sản phẩm handmade như Tam Quan thì làm sao mà bì được.

Nhắc đến chữ handmade lại nhớ có lần tôi lạc vào một khu phố bán giày ở Hong Kong. Bên cạnh những đôi giày da bóng loáng có giá chỉ 400 - 500k thì những đôi giày handmade lại có giá đắt gấp đôi. Hỏi vì sao đôi giày handmade lại có giá cao vọt lên như thế thì người bán hàng giải thích vì nó được làm bằng tay, mỗi đôi là cả một thế giới riêng tư và độc đáo không có đôi nào giống đôi nào. Nếu anh mua 1 đôi handmade bảo đảm sẽ không có đôi thứ 2 như thế. Cứ đi đôi handmade sẽ biết. Nó êm chân và nhẹ bẫng, đi cả ngày vẫn êm. Nghe lạ lẫm và bùi tai, tôi đã liều mình xuống tiền mua 1 đôi giày handmade Hong Kong. Quả nhiên tôi đi đôi giày đó 4 năm liền vẫn còn đẹp. Tiền nào của ấy.

Nước mắm truyền thống Tam Quan cũng vậy. Cái ngon của nó khó tả hết bằng lời, ai ăn nấy biết. Và đã ăn quen NMTQ thì cái lưỡi khó mà quen với NM khác. Điều này cũng như xài đồ hiệu, ai xài nấy biết. 1 cái áo sơ mi An Phước-Pierre Cardin 1tr đến 1,5 tr đồng thậm chí là 2tr đồng khi mặc sẽ rất khác với loại áo sơ mi Trung Quốc 100k 5 cái bán khắp vỉa hè Tây Thạnh. Người không biết nhìn vào sẽ nghĩ là nó cũng như nhau.

Có lần tôi đi Phú Quốc thấy chỗ KS mình ở có bán nước mắm truyền thống PQ thượng hạng liền mua 1 hộp 4 chai. Giá cao hơn hẳn NMTQ nhưng khi về phải bỏ đi vì ăn nó không vào, không mặn mòi, thơm tho như NMTQ.

Nhớ hồi những năm 80 ở chung phòng khu tập thể ĐHSP Quy Nhơn trên lầu 3 tu viện với Nguyễn Ngọc Quận Gv Hán Nôm. Mỗi bữa ăn xong còn dư chút nước mắm trong chén không biết xử lí thế nào, đổ đi thì phí, cất lại thì hôi nhà mà đó lại là nước mắm ngon mua từ chợ khu 6. Tôi đang nghĩ nát óc thì Quận đã bưng chén nước mắm lên húp cái rột nghe rất ngon lành. Sau này học tập và làm theo tấm gương đạo đức của GS Quận, mỗi khi ăn xong chén nước mắm còn dư chút ít tôi cũng bưng lên húp cái rột khiến vợ con tròn xoe cả mắt. Nhưng đó phải là NM nhỉ của Tam Quan.

Nước mắm Tam Quan

Thực ra thì ở vùng biển nào cũng đều có nghề làm nước mắm truyền thống. Và ai ăn quen nước mắm ở đâu thì cho nước mắm ở đấy là ngon nhất. Tuy nhiên Tam Quan là một trong những nơi có làng nghề làm nước mắm truyền thống từ lâu đời và cũng rất nổi tiếng, có khi còn nổi tiếng hơn cả dừa Tam Quan. Những chai nước mắm sánh màu mật ong trong trẻo, đựng trong những cái chai không màu mè nhãn mác nhưng đó là sản phẩm của một dì Ba, chị Tư, má Sáu nào đó rất cụ thể, rất đáng tin cậy mà ta đã ăn liên tục nhiều năm rồi.

Nói ở Sài Gòn ăn NMTQ nghe có vẻ xa xôi nhưng lại rất tiện mua. Tôi có cô học trò cũ tên Đặng An đang là GV dạy ở ĐH Quy Nhơn. An quê Tam Quan, có người chị làm nghề nước mắm thủ công. 3 bốn tháng tôi lại nhắn cho An: Thầy hết nước mắm rồi em, 10 lít nhé. Dạ thầy. Buổi chiều An mang ra xe gửi, sáng hôm sau thùng nước mắm Tam Quan đã có ở bến xe Miền Đông.

Sáng nay cũng thế, An nhắn cho tôi số điện thoại nhà xe Ngọc Thương chạy tuyến Quy Nhơn - Sài Gòn. Tôi gọi lên: Anh đến cửa số 3 nhận hàng nhé, xe tôi đến từ 6h. Để có 1 thùng 10 lít nước mắm Tam Quan ở SG, thật quá đơn giản.

Ngon như nước mắm Tam Quan. Ai nói Tam Quan chỉ có dừa nhiều.

Thùng nước mắm Tam Quan An gửi cho tôi sáng nay.