Chuyện vãn ngày vãn chuyện

Ông là người Hà Nội gốc.  Khi 5 cửa ô HN rầm rập bước chân vệ quốc quân tiến vào thì ông cùng gia đình di cư vào Nam. Khi đó ông đã 13 tuổi nên nhớ rất rõ sự kiện này. Chỗ thân tình mình hỏi là có ai bắt ép dân HN và các tỉnh miền Bắc lúc đó phải «theo giặc vào Nam» không thì ông bảo làm gì có vụ đó. Chẳng ai bắt bớ thúc ép gì cả, ai muốn đi thì đến một cái văn phòng của quân đội liên hiệp Pháp đăng kí, người ta cấp cho một cái giấy hẹn rồi cứ thế xuống Hải Phòng lên tàu mà đi.  Xuống đến HP rồi, ai muốn ở lại với CS cũng OK. Hoàn toàn là tự nguyện. Người ta đưa mình đi như là một nghĩa cử nhân đạo để chạy giặc thôi.  

Vậy là với mình có thêm một sự thật bị che dấu và bôi nhọ suốt hơn nửa thế kỉ đã bị lật tẩy.

Vào Sg ông theo học hết tú tài rồi thi vô đại học luật, ra trường làm luật sư ở tòa thượng thẩm Sài Gòn. Ngày gọi là giải phóng, là công chức ngụy, ông bị bắt đi cải tạo 3 năm. Tuy nhiên do cải tạo tốt ông được thả về trước 3 tháng. Và đây cũng là một nỗi oái oăm cho cuộc đời ông. Khi chính phủ Hoa Kì thực hiện tiếp nhận những người đã phục vụ trong chế độ Việt Nam cộng hòa sang nước họ định cư như một sự giải thoát và tri ân cho những người đã gắn bó với mình , gọi là diện HO, ông và gia đình cũng đến đăng kí nhưng lại bị cơ quan HO Hoa Kì tại Sg gạt ra vì người ta chỉ lấy những người đã bị chính quyền CS Việt Nam cải tạo mà thực ra là giam giữ từ đủ 3 năm trở lên. Chính cái 3 tháng được ra trại trước hạn do cải tạo tốt đã báo hại làm ông không được đến với giấc mơ Mĩ.

Ông thản nhiên ở lại với những năm tháng khốn nạn của đất nước sau giải phóng; với những đói ăn thiếu mặc và nhất là sự phân biệt đối xử khắc nghiệt giữa bên này là phe kháng chiến và bên kia là phe ngụy quân ngụy quyền. Hòa hợp dân tộc chỉ là cái bánh vẽ trong một chế độ suy tôn chủ nghĩa lí lịch muôn năm.
Là luật sư, ông đi dạy luật cho mấy khoa luật ở Sg, Đà Lạt ; rồi đi làm cho mấy văn phòng luật. Kể cả đi làm giám thị cho các trường cấp 2, cấp 3. Nhưng chỉ là diện hợp đồng làm thuê ngắn hạn do cái lí lịch đen thui thui vừa là dân Bắc 54 vừa là công chức ngụy.
Vậy là phe Mĩ gạt ra phe ta không dung nạp. Ông lửng lơ giữa xã hội như một con cá vàng. Đó lại là một điều oái oăm nữa.
 Cuối cùng ông chắc chân giám thị trường học.

Bao biến cố đã đi qua, bao thăng trầm đã đi qua. Bây giờ ông thanh thản vô cùng vì rất tin vào số mệnh mà ông trời đã ban cho mỗi con người trên chốn trần gian này.  

Ông nói mỗi con người sinh ra là một điều huyền diệu của vũ trụ. Cái gì cũng có lí của nó cả. Đừng cố công cải sửa làm gì cho mệt. Cái gì đến sẽ đến; cái gì không đến có cố mấy cũng không đến.

Có lần trà dư tửu hậu, mình nói: Em hỏi anh câu này phải nói cho thật lòng nhé. Đừng có mà trả lời kiểu ngoại giao 16 chữ vàng nhé.

Okie, hỏi đi.

-   Anh đã sống qua hai chế độ. Việt Nam cộng hòa và Việt Nam cộng sản. Anh thấy thằng nào hơn ?

Ngẫm nghĩ một lúc ông thủng thẳng:  Tỉ lệ là 50-50. Chẳng thằng nào hơn thằng nào. Mỗi thằng đều có những cái hay, cái dở của nó.
Trả lời vậy là được. Trung thực, khách quan.

Hỏi tiếp: - Nếu bây giờ bánh xe lịch sử quay lại trước 30-4-75, hai chế độ cộng hòa và cộng sản đồng thời tồn tại như trước đây, nếu cho chọn lấy một, anh sẽ theo bên nào. CH hay CS.

Không cần ngẫm nghĩ, ông nói ngay: - Tôi theo đa số.

Mình hiểu đa số đây là cả thế giới loài người với gần hai trăm quốc gia đang sống trên quả địa cầu này, loại trừ một nhúm các nước Cs lèo tèo như Trung cộng, Việt cộng, Lào cộng, Cu cộng, và nhất là thằng em chả Triều cộng điên điên khùng khùng.  

Mình tin ông thật lòng.

Ngày vô lại Sài Gòn làm việc ở nhiệm sở mới, mình đánh đu với một ông bạn vong niên lớn hơn 13 tuổi. Thực sự mình xem ông như là một người anh lớn, một người thầy về nhiều lĩnh vực trong cuộc sống. Điều khiến mình kết ông là vì sự hấp dẫn bởi những oái oăm trong cuộc đời ông. Lí do nghe cũng có vẻ…oái oăm nhỉ.