là hai câu thơ nổi tiếng trong bài thơ Không tôi nào nữa yêu em của nhà thơ Nga vĩ đại ở thế kỉ thứ XIX Mikhail Iurjevich Lermontov.

Hai câu thơ nói lên sự linh thiêng của đền đài miếu mạo khi nó thực sự đi vào cõi tâm linh của con người như một niềm tin vào tình yêu bất diệt. Đó không phải là sự mê muội mù quáng mà là lòng tin vào đấng siêu nhân được người đời suy tôn dựng lên như một lẽ tự nhiên. Dĩ nhiên ở bên cạnh những pho tượng đổ, những ngôi miếu vắng ấy không bao giờ có sự xuất hiện những cái hòm công đức há miệng nuốt tiền như một sự ăn xin, một sự cướp giật lòng sùng bái đầy ích kỉ của đám con nhang đệ tử ngày ngày lũ lượt đến chùa xì xụp vái lạy để mưu cầu danh lợi.

Ấy là tôi đang muốn nói đến những hằng hà sa số các đền chùa, tượng phật các loại đã và đang được dựng lên trên khắp đất nước ta, cái sau to hơn cái trước, nếu cái trước là to nhất vùng miền thì cái sau phải to nhất nước, cái sau nữa phải to nhất Đông Nam Á, cái sau sau nữa phải to nhất châu Á… cứ thế cho đến ngày tất yếu sẽ có cái chùa hoặc tượng to nhất thế giới.

Vào cái ngày chưa lâu khi khu chùa Bái Đính to nhất Đông Nam Á được khánh thành ở Ninh Bình bởi tiền của được đổ ra từ hầu bao của một tay trọc phú đang được đảng và nhà nước Vn tung hô là một doanh nhân thành đạt, tôi nghĩ ngay thế là nước ta lại có thêm một địa chỉ buôn thần bán thánh vĩ đại nữa rồi. Và quả nhiên ngay sau đó ngày ngày người người lũ lượt kéo nhau đến thả tiền vào hàng trăm hòm công đức được bày ở khắp nơi để xì xụp khấn vái mưu cầu danh lợi cho riêng mình. Tay trọc phú càng giàu lên trông thấy trên sự mê muội tham lam và ngu xuẩn của người đời. Hôm trước có ông đồng nghiệp ra đút tiền khấn vái ngoài đó về hồ hởi khoe rồi tư vấn cho tôi là ông nên đi một chuyến, hên lắm ông à. Tôi thì sổ toẹt vào cái đám chùa chiền phật tổ quốc doanh ấy.

Kẻ ăn cắp tiền bạc của cải của người khác là lưu manh. Kẻ ăn cắp lòng tin của con người là lưu manh của lưu manh. Ngu muội đến mức bị đám lưu manh đội lốt đầu trọc lừa đảo là ngu muội của ngu muội.

Ngày hôm qua đọc tin và xem hình ảnh về pho tượng phật với quy mô lớn nhất miền Bắc qua ba năm xây dựng ở miền quê lúa Thái Bình nghèo khó sau khi đã tiêu tốn hàng trăm tỉ đồng thu được từ sự mê muội của người dân bị sụp đổ như bom dội, tôi nghĩ đấy chính là sự linh ứng quả báo nhãn tiền của thuyết giáo nhà phật. Xây tượng cho to, đặt thật nhiều hòm công đức để kinh doanh, không đổ mới lạ. Đức Phật tổ Như Lai đâu có chỉ dạy đệ tử như thế bao giờ.

Điều lạ lùng là hình như càng ngày sự mê muội của dân chúng nước ta càng lan rộng. Từ chỗ chỉ những người ít có cơ hội học hành như nhân vật thím Tường Lâm trong truyện ngắn Lễ cầu phúc, hay như nhân vật Nhuận Thổ trong truyện ngắn Cố hương của Lỗ Tấn mới mê tín dị đoan thì ngày nay, cái sự mê tín ấy đã lan rộng đến cả tầng lớp có học, tầng lớp được xem là trí thức, nhất là một bộ phận tầng lớp quan chức to nhỏ các loại đang ngày đêm mưu cầu danh lợi. Làm gì cũng coi bói, đi đâu cũng coi ngày. Mất của coi bói, được của cũng coi bói. Đau ốm thập tử nhất sinh coi bói, khỏe mạnh trở lại cũng coi bói. Con thi đại học rớt coi bói, con thi đỗ đại học cũng coi bói. Cách đây mấy năm, mẹ tôi ở quê đã hơn 80 tuổi bị ốm nặng đến mức đi nằm bệnh viên bị BS trả về nói là hết thuốc chữa rồi, cho bà về nhà để đi cho thanh thản. Mấy cô em tôi cuống lên thương mẹ nên vô tận Huế coi bói một ông thầy nổi tiếng. Ổng phán cái rụp: không quá 21 ngày nữa là mệ đi. Tôi nhận được điện hoảng quá liền mua vội vài lạng yến sào về thăm mẹ gọi là có chút báo hiếu của thằng con bất hiếu suốt đời ở xa cha mẹ. Mẹ tôi lần đầu tiên ăn yến sào nên rất công hiệu, cụ khỏe lại sau ba ngày và vẫn sống khỏe mạnh minh mẫn cho đến hôm nay. Thấy mẹ tôi khỏe lại một cách không thể ngờ, mấy đứa em ngạc nhiên lắm không biết lí do vì sao lại đi coi bói một ông thầy cúng khác cũng rất nổi tiếng ở trong huyện. Ông thầy cúng này trạc tuổi 40, đi xe hơi tự lái lấy như một tay chơi chính hiệu. Ông bày lễ cúng rồi phán: mệ còn sống được đến 9 năm nữa mới đi. Phán xong ông ta đút 700 trăm bạc vô túi rồi lên xe hơi nổ máy phóng đi chỉ sau chưa đầy 60 phút hành nghề (trong lúc tôi đi dạy nếu là ở trường đại học công lập của nhà nước cũng chỉ được 60 nghìn đồng cho 60 phút hao hơi rát cổ trên bục giảng). Mẹ tôi năm nay đã 85 tuổi. Vậy theo lời tay thầy cúng phải đến năm 94 tuổi cụ mới thăng. Tôi nghe mừng hết lớn. Chợt thấy thương mấy đứa em tôi học hành cũng đã nhiều, khôn ngoan cũng đã lắm, sắc sảo cũng không vừa mà sao cứ để cho mấy tay thầy cúng gần xa lừa đảo mãi thế. Tiền cho con đi học thì lúc nào cũng kêu thiếu mà tiền cúng cho thầy cúng thì lúc nào cũng đủ. Thậm chí lão thầy cúng ra giá 700 nghìn, các em còn cao hứng thưởng thêm thầy 300 nghìn nữa cho tròn một triệu. Tôi ở xa về, nghĩ nước xa không cứu được lửa gần, trăm sự chăm nuôi cha già mẹ yếu đều trông nhờ cả vào mấy đứa em trai em gái, em dâu em rể ở quê nên chỉ biết im lặng, không nỡ lên tiếng làm mất lòng và tình cảm anh em. Thực bụng, tôi chỉ mong đám thầy cúng tào lao thiên đế trên đời này biến hết cho xã hội được trong lành.

Nói chuyện đâu xa. Ngay trong nhà tôi mới năm ngoái đây thôi, vợ tôi nghe lời mấy bà bạn hay đi lễ chùa với câu có thờ có thiêng có kiêng có lành nên hàng tháng cứ đến cữ ngày rằm mùng một lại đến một ngôi chùa ở gần nhà bỏ tiền vô mấy cái hòm công đức (một ngôi chùa nhỏ bé của phường nhưng có đến mấy cái hòm công đức) rồi đứng chắp tay nghe một ông thầy chùa tụng kinh gõ mõ. Đi được vài tháng chợt thấy ở mỗi hòm công đức đều có một nhà sư đứng cạnh nhìn lom lom và nhắc nhở những người đi lễ chùa đừng quên bỏ tiền vô đủ 5 hòm công đức đặt khắp các gian chùa, lại còn nói rõ là đừng cúng tiền lẻ loại mệnh giá một, hai nghìn đồng. Cúng tiền lẻ nhà chùa đếm mệt và không thiêng. Nhận thấy rõ cái bản chất lợi dụng đức tin vào nhà phật, lại thêm sự kinh doanh thần thánh sặc mùi tiền bạc của nhà chùa, vợ tôi lẳng lẽ chấm dứt sự đi lễ ngay sau đó.

Than ôi là sự mê muội của những con người khôn ngoan. Và than ôi là sự thức tỉnh của những con người tưởng đã có lúc mê muội. Pho tượng phật to nhất miền Bắc xây 3 năm chưa xong đã đổ cũng là phải lắm. Hi vọng nó sẽ là một sự thức tỉnh cho những kẻ buôn thần bán thánh và thức tỉnh luôn cho cả những ai còn mê muội, gi gỉ gì gi cái gì cũng cúng.